در اصل اصطلاح Acupuncture تشریح کننده مجموعه‌ای از روشها است که توسط آن نقاطی از بدن برای دریافت نتایج مورد نظر با روشهایی خاص مانند استفاده از سوزن تحریک می‌شود. طب سوزنی امروزه با استفاده از فرو کردن سوزنهای خاصی به درون بدن از طریق پوست توسط دست و یا حتی جریان الکتریسیته انجام می‌شود.

در نظر اول این باور کردنی نیست که پزشکان قادرند با استفاده هدفمند از سوزنهای کوچک ، آلام تحمل ناپذیری همچون سردرد شدید ، کمردرد مزمن یا دردهای مفصلی به علت آرتروز را از میان ببرند. این روش درمانی بسیار قدیمی که زادگاه آن کشور چین است، بیماران را بدون استفاده از دارو از دردهایی رهایی می‌بخشد که سالها آنها را رنج داده‌اند.

 

طب سوزنی روش درمانی سنتی چین است. همان طور که طب سنتی ایران را طب بوعلی سینایی و طب سنتی هند را آیورودا می گویند. طب سوزنی در اسطوره ها جای دارد و تاریخچه ی آن به هزاران سال پیش برمی گردد. قدمت این طب به قدری است که بقایای آن را می توان از عصر حجر پی گیری کرد.

 

تاریخجه طب سونی :

قدمت طب سوزنی به بیش از 2500 سال پیش و به کشور چین باز می‌گردد. قدیمی‌ترین متنی که در توصیف طب سوزنی یافت شده است، متعلق به سال 1127 قبل از میلاد مسیح است. جادوگران به جای استفاده از سوزن ، قطعات تیز سنگ را بکار می‌گرفتند. در سال 26 میلادی بود که نخستین کتاب در شرح طب سوزنی در چین نگاشته شد.

استفاده از طب سنتی تا قرنها به آسیا محدود بود تا اینکه فرانسوی‌ها در قرن 16میلادی با آن آشنا شدند و استفاده از آن را در اروپا گسترش دادند. بین پزشکان مختلف در صحت و سقم طب سوزنی اختلاف نظر وجود داشت تا اینکه سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 1975استفاده از طب سوزنی در تشخیص و درمان بیماریها را رسما تایید کرد.

 

درطب سنتی چین ، تاریخ طب ملیت " هان " دیرینه تر و تجربیات عملی آن و شناخت تئوریک آن گسترده تر است .

طب چینی درحوضه رودخانه زرد چین بوجود آمده و مدتهاپیش سیستم علمی و دانشگاهی آن شکل گرفته است. در فرایند درازمدت توسعه طب چینی ، هر سلسله نوآوری هایی داشته و بسیار پزشکان مشهور را پرورش داده و مکاتب فکری مهم و آثار معروفی بوجود آورده است .

در کتیبه های دوران " این شآن " ( قرن 11 ق . م - 16 ق. م ) ، نگاشته شده بر روی استخوان ها یا لاک لاک پشتان در بیش از 3000 سال پیش، مواردی مربوط به پزشکی و بهداشتی و بیش از 10 نوع بیماری درج شده است. درسلسه " جئو" ، روش های درمانی ازجمله شیوه های چهارگانه تشخیص بیماری یعنی نظارت ، استماع و استشمام ، استفهام و گرفتن نبض و طرز معالجه مانند ، دارو ، سوزنی و عمل جراحی مورد استفاده قرار گرفت. در دوران سلسله های " چین " و " هان " ، " هوان دی نه جین " چنین آثار طبی با تئوری منظم به رشته تحریر درآمد. این کتاب نخستین اثر کلاسیک و تئوریک موجود طب چینی بشمارمیرود. " تئوری بیماری های مرتبط با سرماخوردگی" که " جان جون جین" نوشته است، شامل اصول تشخیص امراض گوناگون و معالجه آنها براساس تحلیل همه جانبه بیماری ها و حالت مزاجی بیماران است. این اثر برای توسعه طب بالینی تأثیرگذار بوده است. علم جراحی در سلسله " هان " سطح نسبتاً عالی داشت. طبق کتاب " تاریخ سه کشور پادشاهی " ، " خوا تو " طبیب مشهوری زندگی می کرد که به درمان بیماری های گوناگون می پرداخت و از مایع بی حسی تمام بدن بنام " پودر ما فی " برای جراحی ها استفاده می نمود.

از سلسله های " وی " و " جین " و سلسله های جنوب و شمال ( 220 -- سال 589 میلاد ) تا سلسله های " شوه " و " تانگ " و " وو دای " ( پنچ سلسله ) ( سال 581 -- سال 960 میلاد ) ، تشخیص با گرفتن نبض رواج یافت. کتابی بنام " کتاب کلاسیک گرفتن نبض " که " وان شوحه " طبیب معروف سلسله " جین " نوشته است ، 24 نوع حالت نبض را تشریح می کند. این کتاب نه تنها برای طب سنتی چین تأثیرات مثبتی داشته بلکه در خارج از چین مورد استفاده بوده است. در این دوره هر رشته پزشکی ، تخصصی شد. مونوگرافی های طب سوزنی عبارت بودند از : " کتاب کلاسیک طب سوزنی درجات یک و دو " ؛ کتاب های " بائو پوجی" و" جئو حو فائو" آثار نماینده تهیه قرص های عمر جاویدان بخش ( وابسته به مذهب " تائو") ؛ در زمینه داروسازی ، کتابی بنام " تئوری تهیه داروهای له گون " وجود داشت ؛ در زمینه جراحی ، کتابی بنام " نسخه های باقی مانده لیو جون جی " موجود بود ؛ کتاب" تئوری درباره علل بیماری ها " مونوگراف علل بیماری است. کتاب " درباره نرمه سر " مونوگرافی بخش اطفال است ؛ کتاب " داروهای گیاهی تجدید نظر شده " نخستین اثر مربوط به داروها در جهان بحساب می آید ؛ مونوگرافی بخش چشم پزشکی بنام " نکات ظریف این حای " و غیره . علاوه بر این ، در سلسله تانگ کتاب های پزشکی مهمی ازجمله کتابی بنام " نسخه های مهم و گرانبها " تألیف شد. این کتاب را " سون سی میائو" نوشت. کتاب " نکات مهم جراحی " را " وان تائو" نوشت که اثر مهم پزشکی محسوب می شود.

در آموزش پزشکی سلسله سون ( سال های 960 -- 1279 میلاد ) ، تدریس طب سوزنی با اصلاحات مهم و بزرگی همراه بود. " وان وی یی " کتابی بنام " نقشه طب سوزنی -- نقاط مناسب روی بدن مجسمه مسی آدم " تألیف کرده و دو مجسمه بزرگ مسی به اندازه قد انسان را برای طب سوزنی طراحی و تهیه کرده است که شاگردان بر روی آنها آزمایش پزشکی انجام می دادند. این ابتکار برای توسعه طب سوزنی در آینده تأثیرات عظیمی برجای گذارد. در سلسله مین ( سال های 1368-- 1644 میلاد ) شمار زیادی پزشکان ظهور کردند. آنها توانستند بیماری های ناشی از عوامل سرماخوردگی و بیماری های تب فصلی و طاعون و غیره را تشخیص دهند. تا سلسله چینگ ، تئوری بیماری های تب فصلی به مرحله پختگی رسید و مونوگرافی هایی مانند " تئوری بیماری های تب فصلی" تألیف شد.

از سلسله مین ، پزشکی غرب به چین منتقل شد و شمار زیادی پزشکان به " تلفیق و آمیزش طب سنتی چین با پزشکی غربی " پرداختند.

روش انجام طب سوزنی

امروزه در طب سوزنی از سوزنهای استیل ، نازک و انعطاف‌پذیر استفاده می‌شود. قطر این سوزنها از 0.2 تا 0.6 میلیمتر و طول آنها از 1 تا 10 سانتیمتر متغیر است، در هنگام وارد کردن سوزن بطور عمودی بین انگشتان قرار می‌گیرد. عمق فرو کردن سوزن از چند میلیمتر تا 5 سانتیمتر (با توجه به محل نقطه) متغیر است. سوزنها به مدت 10الی 30 دقیقه در جای خود باقی می‌مانند. امروزه در درمان طب سوزنی ممکن است از جریان الکتریسته نیز استفاده شود.

طب سوزنی چگونه کار می‌کند؟

در طب سوزنی که به پزشکی سنتی چینی نیز معروف است، بدن انسان تحت تأثیر دو نیروی مخالف هم به نامهای یین و یانگ قرار دارد. یین به صفاتی چون سردی ، آرامی و در کل حالت غیر فعال بر می‌گردد. در حالی که یانگ به صفاتی چون گرمی ، هیجان و فعال بودن نسبت داده می‌شود. در این نگرش ، سلامت بدن هنگامی حاصل می‌شود که میان این دو نیرو تعادل برقرار باشد و عدم تعادل این دو نیرو باعث می‌شود که جریان حیاتی در بدن که به Qi (جی) معروف است مختل شود. کانالهایی در بدن وجود دارد که انرژی جی در آنها حرکت می‌کند.

اگر به هر دلیل اختلال یا انسدادی در این کانالها رخ دهد انرژی که در آنها جریان دارد، تغییر کرده و بیماری ایجاد می‌شود. نقاط حساس بر روی کانالها وجود دارد که با تحریک آنها می‌توان اختلال ایجاد شده در انرژی را برطرف کرده و بیماری را درمان نمود. تعداد 12 عدد از این مسیرها و نقاط بعنوان نقاط اصلی و تعداد 8 عدد بعنوان نقاط سطح دوم معرفی می‌شوند، در مجموع بیش از 2000 نقطه دیگر نیز به آنها متصل است. اساس طب سوزنی بر تحریک این نقاط استوار است که می‌تواند جریان Qi در بدن را کنترل نماید. با فرو کردن سوزن ها در نقاط صحیح، نیروی حیات می تواند در مسیر درست جاری شده و سلامتی بدن را باعث شود.

روش عملکرد طب سوزنی :

چینی های باستان معتقد بودند که بدن انسان علاوه بر گوشت و پوست و استخوان، دارای کالبدی انرژتیک است و انرژی در کانال هایی به نام مردین جریان دارد. جالب است بدانید که امروزه توسط روش هایی خاص، این کانال ها قابل رویت شده اند.

همان طور که آب در رودخانه ها جریان دارد، انرژی نیز در کانال ها (مردینها) در گردش است. تا زمانی که انرژی جاری است و مانعی در سر راه آن قرار نگرفته، مثلاً در دوران کودکی، بیماری وجود ندارد. ولی همین طور که ما بزرگ تر می شویم و تحت تأثیر عوامل خارجی و داخلی مانند مواد شیمیایی محیطی، تغذیه نامناسب، استرس، آلودگی صوتی، عدم تحرک و .. قرار می گیریم، این آلودگی ها مانند زباله هایی جریان انرژی را متوقف یا کند می کنند و در نتیجه بیماری شروع می شود.

تشخیص در طب سوزنی کار بسیار دشواری است. از بیماری که مراجعه می کند باید یک شرح حال مفصل در مورد تمام اعضای بدن گرفت و او را از نظر روحی روانی سنجید. معاینه از نحوه ی صحبت کردن، راه رفتن، نشستن روی صندلی، رنگ و حالت چهره، ناخن ها و لب ها شروع می شود و با معاینه ی نبض و زبان ادامه می یابد. معاینه ی زبان در طب سوزنی اهمیت ویژه ای دارد و می توان از روی معاینه ی زبان به بسیاری از بیماری های فرد پی برد. رنگ زبان، شکل آن، نوع بار روی زبان و محل قرار گرفتن آن، تورم زبان و حس خطوطی که بارها هریک از ما روی زبانمان مشاهده کرده ایم و از آن سرسری گذشته ایم، می تواند به تشخیص کمک کند.

 

بر اساس تشخیصی که پزشک برای بیمار در نظر گرفته است، مبادرت به انتخاب یک سری از نقاط می کند که بین 10 تا 15 و گاهی کم تر یا بیشتر است. چینی های قدیم نقاطی را روی بدن کشف کرده اند که تحریک آن ها می تواند اثرات درمانی روی ارگان های درونی بدن بگذارد. این که آن ها چطور به این دانش دست یافته اند نیز شگفت انگیز است. مثلاً نقاط اطراف قوزک پا مربوط به کانال کلیه و مثانه است و یا نقاطی در زیر زانو مربوط به کانال معده است.

درمان هفته ای 2 تا 3 مرتبه و هر دوره ی درمانی 12 جلسه است. ممکن است بعضی از بیماران به دو یا سه دوره ی درمانی نیاز داشته باشند و این بستگی به مزمن بودن بیماری شان دارد. هر جلسه ی درمانی حدود 1 تا 5/1 ساعت طول می کشد.

علاوه بر طب سوزنی، آموزش تغذیه ی سالم، حرکات ورزشی مناسب، استفاده از گیاهان دارویی و مکمل های غذایی نیز به کمک طب سوزنی می شتابند.

نکته ی مهم در درمان این است که علاوه بر محل سوزن ها، جهت، عمق نفوذ و نحوه ی حرکت دادن سوزن ها در بدن نیز بسیار مهم است.

توجه کنید که طب سوزنی درمانی بدون درد است و هیچ عارضه ای ندارد و امروزه استفاده از سوزن های یک بار مصرف، کار پزشکان و بیماران را بسیار راحت تر کرده است. تا اوایل دهه ی 70 میلادی بیشتر پزشکان مکانیزم طب سوزنی را مثل دارونماها فرض می کردند و بیشتر اثرات روانی را در بهبود اشخاص دخیل می دانستند، ولی اثرات مفید طب سوزنی در دامپزشکی و روی بچه های خیلی کوچک که تلقین پذیر نیستند، این نظریه را رد می کرد. در سه دهه ی اخیر طب سوزنی جایگاه ویژه ای در اروپا و آمریکا پیدا کرده است به طوری که در چندین دانشگاه معتبر اروپا و آمریکا تدریس می شود و مورد قبول سازمان بهداشت جهانی و سازمان غذا و داروی آمریکا است.

 

بیماری هایی که با طب سوزنی قابل درمان است:

دردهای حاد و مزمن (کمردرد، سیاتیک، درد زانو، آسیب های ورزشی)

بیماری های روحی روانی

کاهش و افزایش وزن

مشکلات گوارشی

مشکلات تنفسی

کنترل وزن

 

طب سوزنی بخش مهمی از پزشکی سنتی چین است ، این بخش ابتدا فقط نوعی شیوه درمانی تلقی می شد و بعدا بتدریج توسعه یافت. علم طب سوزنی علم جمع بندی و پژوهش فنون درمانی طب سوزنی و قواعد کاربرد بالینی و تئوری اساسی آن بحساب می آید. ( تصویر چپ نقشه بخشی از نکات مناسب بدن برای طب سوزنی )

 

طب سوزنی دارای تاریخ دیرینه است. در کتب باستانی و قدیمی آمده است که وسایل ابتدایی طب سوزنی ، سوزن سنگی است که در طب سوزنی چین باستان بکار می رفت. این وسیله سوزن سنگی برای استفاده طبی تقریبا در عصر حجر جدید 8000 تا 4000 سال پیش معادل مرحله بعدی نظام کمون قبیله ای به وجود آمد. چین درجریان اشتغال به مطالعه و بررسی کشفات قدیمی ، سوزن سنگی

برای استفاده طبی را کشف کرد. تا در سلسله های بهار و پائیز(770 سال تا 476 سال قبل از میلاد )، طب از قید وبند جادوگری رها شده و پزشکان متخصص پرورش یافتند.

در کتاب " بیوگرافی فامیل جوی شی " طب سوزنی و نوعی معالجه در طب چینی که در آن برگ های ریز برنجاسف چینی سوزانده و برای درمان در نقاط معین اعصاب بدن انسان گذارده ، تشریح شده است.

از سلسله کشورهای جنگجو تا سلسله هان غربی ( سال 476 قبل از میلاد تا سال 25 میلاد ) ، بدنبال پیشرفت فنون ذوب آهن ، سوزن فلزی بتدریج تعمیم یافت. در نتیجه سوزن فلزی تدریجا جایگزین سوزن سنگی برای استفاده طبی شد و بدین ترتیب ، دامنه کاربرد طب سوزنی گسترده تر گردیده و روند توسعه طب سوزنی تسریع شد. در سلسله هان شرقی و سلسله سه کشور پادشاهی ، بسیاری از کارشناسان پزشکی که در طب سوزنی مهارت داشتند ، پا به عرصه گذاشت. کتاب " قانومندی و روش های طب سوزنی " که " هوان فو می " تألیف کرد ، یک مونوگرافی طب سوزنی با سیستم کامل است. در سلسله های جین غربی و شرقی و سلسله های جنوب و شمال ( سال 256 -- 589 میلاد ) ، تعداد مونوگراف های طب سوزنی بیشتر شد. در این دوران ، فنون طب سوزنی به کره شمالی و ژاپن و کشورهای دیگر انتقال یافت.

 

در سلسله های " شوه" و " تانگ " ( سال 581 -- 907 میلاد) ، طب سوزنی به یک محبث تخصصی مبدل و در دفتر دولتی پزشکان ویژه امپراتور-- ارگان آموزش پزشکی آن زمان رشته تخصصی طب سوزنی دایر شد. سپس علم طب سوزنی بطور مستمر توسعه یافت. از قرن 16 م ، طب سوزنی در اروپا گسترش و توسعه یافت. با این حال ، در سلسله " چینگ " ، اطبا ء به نقش داروها اهمیت داده و کمتر به طب سوزنی می پرداختند. این وضع تا اندازه ای مانع توسعه طب سوزنی گردید.

پس از تأسیس جمهوری خلق چین در سال 1949 ، طب سوزنی بطور گسترده توسعه یافت. در بیش از 2000 بیمارستان طب چینی که در حال حاضر در سراسر چین پراکنده اند، بخش طب سوزنی دایر شده است؛ پژوهش علمی طب سوزنی به سیستم های مختلف ارگانیسم و بخش های بالینی مرتبط است ؛ پژوهش در مسایلی مانند نقش های طب سوزنی در تعدیل و تنظیم ، تسکین درد و تقویت مصونیت و پدیده های نصف النهار ها ، مسایل مربوط به ارتباطات این مجرا و نقاط مناسب بدن برای طب سوزنی با امعاء و احشاء شامل قلب ، جگر ، طحال ، ریه ، معده ، کیسه صفرا ، روده و مثانه مرتبط است و مدارک فراوان با ارزش در آزمایش های علمی محسوب می گردد.

 





اینکه مدل چینی‌ها برای بدن درست است یا خیر جای بحث دارد اما دانشمندان به این نتیجه رسیده‌اند که تحریک این قسمتهای بدن می‌تواند روی وضعیت شیمایی و عصبی مغز تأثیر بگذارد و در نهایت منجر به عکس العملهایی مانند کاهش درد، تغییر فشار خون و ... شود و در نهایت سلامت بیمار را منجر شود. باید تذکر داد که نقاط حساس طب سوزنی ، محلهایی در بدن ما هستند که شبکه مجاری و اعصاب ، بویژه با تراکمی زیاد در زیر پوست جای دارند. فرو کردن یک سوزن نازک در این محل ، به گونه‌ای تحریک الکتریکی در قشر خارجی مغز را بوجود می‌آورد که درک احساس درد در آن انجام می‌گیرد. در این محل ، مواد شیمیایی بدن ، یعنی اوپیوئیدها فعال شده و با احساس درد مقابله می‌کنند. هیپوتالاموس مغز میانی ، مواد سروتونین و آندورفین را ترشح می‌کند که تاثیری تحریک کننده بر سیستم دفاعی بدن دارند. به این ترتیب درد بیمار تسکین می‌یابد. این ، راز موفقیت طب سوزنی است.

بیمارانی که این روش درمان را برای خود انتخاب می‌کنند اظهارات متفاوتی دارند، اما در مجموع اغلب آنها بیان می‌کنند که هنگام فرو کردن سوزن به بدنشان احساس درد زیادی نمی‌کنند. معمولا" تجربه و تخصص پزشک معالج در استفاده از سوزن می‌تواند میزان درد حاصله را کاهش یا افزایش دهد.

درمان بیماریها با طب سوزنی

تحقیقات نشان می‌دهد که طب سوزنی توانایی کاهش و حتی برطرف کردن انواع درد را داشته و می‌تواند تواناییهای قسمتهای مختلف بدن افراد را بالا ببرد. دردهای مفصلی بخصوص در ناحیه دست و شانه و گردن ، درد مهره‌های کمری ،آلرژی ، آرتروز ، میگرن ، بی‌خوابیها و برخی اختلالات روحی - روانی بخوبی با طب سوزنی پاسخ می‌گیرند.





همچنین شواهد بسیاری موجود است که طب سوزنی می‌تواند در معالجه بیماریهایی چون اعتیاد به مواد مخدر ، فعال کردن دوباره ماهیچه‌های تنبل ، آسیبهای بافت نرم ، انواع آسم و تنگی نفس ، بیماریهای گوارشی ، شب ادراری و فلج بعد سکته مغزی به عنوان یک راه حل و یا حداقل در کنار درمان دارویی استفاده شود. آزمایشها نشان می‌دهد این روش می‌تواند برای کاهش درد پس از جراحی ، شیمی درمانی ، جراحی‌های دندان و ... بسیار موثر واقع شود.

 

 

 

عوارض طب سوزنی :

در صورت استفاده صحیح از این تکنیک هیچ عارضه‌ای ایجاد نخواهد شد. اما بدنبال ورود افراد غیر حرفه‌ای و غیر متخصص در این کار ، احتمال عفونت و آسیب اعضای بدن وجود دارد. از عوارض دیگر طب سوزنی موارد زیر را می‌توان نام برد:

·         خونریزیها یا کبودیهای کوچک (در مورد درصد کمی از بیماران ، ممکن است، ظاهر شوند.)

·         امکان انتقال ایدز و هپاتیت ب در صورت استفاده از سوزنهای غیر استریل و غیر یکبار مصرف.

·         ضعف و بیحالی و غش کردن بیمار در صورت تحریک نقاط ممنوعه.

·         درمان نشدن و حتی ایجاد مشکلات جدید در صورت تحریک نادرست نقاط که همه این عوارض در صورتی که درمان توسط متخصص طب سوزنی انجام شود به صفر می‌رسد.


برای پیشگیری از بروز عوارض عفونی سوزنها باید استریل باشند و می‌توان هریک از آنها را برای یک و فقط یک بیمار استفاده کرد. همچنین قبل از هر بار استفاده از سوزنها باید آنها را با الکل یا مواد ضدعفونی کننده تمیز کرد.

 

 

عناصر پنج گانه در طب سوزنی :

شیوه طب سوزنی عناصر پنج گانه ، نوع باستانی طب سوزنی است که به درمان تمام لایه‌های وجود شخص یعنی بدن ، ذهن ، قلب (احساسات) و روح می‌پردازد. عناصر پنج گانه باستانی ، دیدگاه ظاهرا ساده و در درون پیچیده چینیان باستان را بر رابطه تنگاتنگ انسان و تمام مظاهر طبیعت به نمایش می‌گذارد.

از دیدگاه چینیان باستان در طب سوزنی جهان مادی از 5 عنصر تشکیل شده است. این عناصر در حال واکنش با یکدیگر هستند. بدن ما نیز جزئی از این جهان است، بنابراین از همین 5 عنصر تشکیل شده است. در همه این عناصر دو فلب یین و یانگ وجود دارد که در حال مقابله دائم هستند و انرژی جی را جاری می‌کنند. این پنج عنصر آتش ، خاک ، فلز ، آب و چوب هستند. هر یک از این عناصر در شکل گیری وجود و شیوه عمل ما در زندگی موثرند. یک متخصص طب سوزنی عناصر پنج گانه ، بخوبی از قوانین طبیعت آگاه است و می‌تواند از آنها برای تشخیص بیماری کمک بگیرد و به درمان کامل بیمار بپردازد.

 

اثرات طب سوزنی در درمان آرتروز :

آرتروز یا "استئوآرتریت"به تغعیرات "دژنراتیو" (DJD) یا به عبارت دیگر ، به سائیدگی در مفاصل اطلاق می شود.
شروع این تغعیرات معمولا در سنین جوانی در مفاصل فرد ایجاد می گردد که در بعضی مفاصل مثل شانه و زانو  ابتدا بصورت نرمی غضروف مفصلی یا کندرومالاسی شروع شده که در صورت عدم درمان منجر به سائیدگی سطح مفصلی غضروفها یا استئوآرتریت خواهد شد.
شکایت این بیماران بصورت درد با تورم و یا بدون تورم مفصل می باشد. اکنون دانشمندان ، طبق بررسی های آماری، نشان داده اند که در صد ایجاد تغعیرات دژنراتیو در افراد بلند قد غیر ورزشکار و با حجم عضلات کم، بیشتر از افرادی می باشد که دارای قد کوتاه و عضلات قوی و ورزشکارند، می باشد. چون عضلات قوی اطراف مفصل ، نقش حمایتی بسیار مهمی از مفاصل بازی  کرده و عملا میزان سائیدگی مفصل را بسیار کاهش می دهند .
 امروزه بسیاری از جوانان از درد های مفاصل در سنین جوانی رنج می برند و این بدلیل کم تحرکی در زندگی ماشینی امروز است.
 البته لازم به ذکر است که اگر با بیماری مواجه شویم که از نرمی غضروفهای مفصلی و یا آرتروز مفصلی رنج می برد  باید در انتخاب ورزش مناسب برای او بسیار دقیق باشیم و بجای انجام ورزش های دینامیک  که با حرکات  شدید مفاصل توام می باشند ، وی را تشویق به انجام ورزشهای استاتیک نمائیم . یعنی در حالتی که مفاصل تقریبا ثابت می باشند ، بیمار اقدام به انقباض و ورزش  دادن عضلات اطراف مفصل بنماید  و از انجام هرگونه حرکت سریع مفصل و یا مفاصل مبتلا پرهیز نماید.
البته رعایت این اصول  در طب غربی را ما بطور بسیار زیبائی در طب سوزنی  نیزمشاهده می کنیم.
یکی از شاخه های طب سوزنی نوعی  ورزش است که به نام Medical Qi Gong   نامیده می شود و تمام متخصصین طب سوزنی باید این ورزش را نیز در طول دوره تحصیل خود بیاموزند . در این ورزش با حرکات بسیارآهسته و موزون و با هماهنگی ذهن ، بدن و تنفس، تعادل کاملی بین عضلات و استخوان های بدن انسان ایجاد شده و با افزایش حمایت عضلات از مفاصل  درگیر به بهبود بیماران آرتروزی کمک شایانی خواهد نمود.
درمان آرتروز در طب غربی شامل داروهای ضد درد استروئیدی و غیر استروئیدی و نیز گلوکز امین  و کندروتین که از مواد تغذیه کننده غضروفها بوده و پیشرفت آرتروز ها را به تاخیر می اندازد، می باشد.
اما عوارض جانبی این دارو ها روی کبد ، کلیه  و سایر ارگانهای داخلی  بیمار زیاد می باشد و نیز درموارد متوسط و شدید بیماری، داروها به خوبی قادر به کنترل بیماری نمی باشند.
در طب غربی گاهی در مراحل شدید بیماری در بعضی مفاصل مثل زانو و مفصل لگن، تعویض مفصل با عمل جراحی توصیه می گردد.
اما بررسی های فراوان که در اروپا و امریکا درباره طب سوزنی انجام شده نشان می دهد که طب سوزنی در درمان استئوآرتریت ها بخصوص در مفاصل گردن ، سینه ، کمرو شانه  بسیار موفق عمل کرده وضریب موفقیت آن تا حدود نود درصد می باشد .
درمان آرتروز زانوها  در طب سوزنی بستگی مستقیم به شدت بیماری ، طول بیماری و وزن بیمار دارد .
در این روش درمانی ، متخصص طب سوزنی از سوزن هایی به قطر چند تار مو استفاده  کرده و با گذاشتن آنها در نقاط تعین شده و انجام مانورهای لازم ، طی چند جلسه بطور معجزه آسایی دردهای بیمار را کاهش داده و گاهی کاملا از بین می برد . بطوریکه خود بیمار واقعا از این درمان متعجب خواهد شد.
 طول درمان با طب سوزنی برای مفاصل مختلف بدن و نیز بر اساس شدت بیماری، سن و وزن بیمار متفاوت خواهد بود . لازم به ذکر است که بر اساس طب چینی اگر بیمار در گذشته تزریق کورتون داخل مفصلی داشته باشد ، هنگام درمان آرتروز آن مفصل ، بهبود بیماری به تاخیر افتاده و مفصل مبتلا ، تعداد جلسات بیشتری نیاز  به درمان خواهد داشت .
  در ضمن اگر فردی دچار بیماری عروقی در اندامی  بخصوص پاها باشد، عدم گردش خون و لنف در اندامها باعث عدم امکان گردش صحیح یونهای الکتریکی در آن منطقه شده و درمان را به تاخیر خواهد انداخت.
حال این سوال مطرح است که آیا پس از درمان، بیماری بازگشت خواهد داشت و اگر بله ، چه مدت بیمار سلامت خواهد بود؟
در پاسخ به این سوال می توان گفت که میزان بهبودی و طول مدت آن بسیار متغیر خواهد بود . بعنوان مثال در بیمار جوانی که از آرتروز گردن رنج می برد اگر درمان وی به طور صحیح و مدت مناسب انجام گردد و نیز ورزش های توصیه شده به وی پس از درمان انجام گیرد، بیماری هیچگونه بازگشتی نخواهد داشت و بعبارت دیگر عود نخواهد کرد که این مسئله مزیت بزرگ و با ارزش  طب سوزنی برای درمان این بیماران است چون باعث قطع مصرف دارو  در این بیماران شده و در نتیجه بیمار به عوارض جانبی مصرف طولانی مدت داروها نیز دچار نخواهد شد. اما در  سنین بالاتر وضعیت متفاوت خواهد بود و بسته به شرایط بیمار ، دوران بهبودی، از چند ماه تا چندین سال متغیر خواهد بود.
طبق اعلام سازمان بهداشت جهانی (WHO)  و نیز انستیتوی جهانی سلامت (NIH) همه بیماران مبتلا به آرتروز از انجام حداقل یک دوره درمانی طب سوزنی در درمان بیماریشان سود می برند . بنابر این انجام طب سوزنی در این بیماران نه تنها بعنوان تنها روش درمانی بدون عارضه جانبی توصیه می گردد ، بلکه در درمان آنها بسیار موثر بوده و مصرف بسیاری از داروهای پر عارضه را می کاهد و نیز کیفیت زندگی (Quality of life) بیمار را نیز بهبود خواهد بخشید.
ذکر چند نمونه از درمان های آرتروز با طب سوزنی، به درک اثرات  این روش درمانی در بیماران کمک بیشتری خواهد نمود .
مورد یک:بیمار آقای عباس .ن 52 ساله که به علت آرتروز شدید گردن بصورت درد شدید گردن همراه با انتشار به شانه ها و بازوها مراجعه نموده است . درد بیمار از چندین سال آغاز شده و در 6 ماه گذشته قبل از مراجعه آسایش را از بیمار سلب نموده بود. در این مدت ایشان انواع مسکن ها و دارو ها را نیز مصرف کرده بود .
پس از معاینه و مشاهده عکس های گردن و شانه و نیز انجام NCV با تشخیص آرتروز  مهره های گردنی ، طبق اصول علمی طب سوزنی درمان برای وی آغاز گردید . پس از 8 جلسه درمان ، درد وی کاملا از بین رفته و با 20 جلسه درمان مشکل وی کاملا برطرف گردید . اکنون حدود یکسال است که ایشان بدون مصرف هرگوه داروئی در سلامت کامل بسر می برند.
مورد دوم: خانم مریم الف 23 ساله بعلت درد شدید گردن و دست ها مراجعه نمود. وی از از حدود 4 سال قبل از مراجعه ، به این درد ها مبتلا شده و در این مدت مرتبا از مسکن ها استفاده می نمود.
 در عکس رادیو گرافی بعمل آمده از وی آرتروز شدید  مفاصل گردن همراه با دو فوریتی مفاصل بین مهره های گردنی مشاهده گردید . وی نیز پس از 10 جلسه درمان ، درد هایش کاهش یافته و پس از 30 جلسه  درمان وی کامل گردیده و با بهبودی کامل و بدون هیچ گونه مشکلی مرخص گردید. در معاینات بعدی نیز مشکلی در ناحیه های فوق مشاهده نگردید.
مورد 3 خانم کافیه الف 67 ساله بعلت آرتروز مفصل هر دو زانو مراجعه نمودند. وی به توصیه فرزند خویش که در خارج از ایران زندگی می کند برای درمان با طب سوزنی اقدام نمود .
درد و ناراحتی پاهای این بیمار به حدی بود که شب و روز، علیرغم مصرف انواع مسکن ها ، به سختی قادر به تحمل درد بوده وتوانایی راه رفتن  را به خوبی نداشت.
 وی پس از 6 جلسه درمان اصولی طب سوزنی دردش بهبود یافت و پس از 10 جلسه بهبود کامل ، درمانش قطع گردید .
اکنون حدود 9 ماه است که وی کاملا بدون درد زانو بوده و قادر به انجام کار های خویش  و راه رفتن می باشد

 

 

طب سوزنی موثر ترین روش درمانی برای دیسک کمر :

ستون فقرات انسان شامل 7 مهره گردنی ،12 مهره سینه ای ، 5 مهره کمری ، یک استخوان خاجی و یک استخوان دنبالچه می باشد . بین مهره ها نیز موادی غضروفی و ژلاتینی قرار داشته که باعث حرکت آسان مهره ها روی هم می شود.

 حال اگر به علت فشارهای زیاد و یا حرکاتی که در جهت های بد و نامناسب به ستون فقرات وارد شود ،ماده ژلاتینی وسط غضروف بین مهره ای از محل خود بیرون زده و به ریشه های عصبی که از سوراخ های بین مهره ای خارج می شوند فشار وارد می کند وباعث درد در ناحیه مهره و در مسیر عصب می شود. بدین ترتیب فرد دچار بیماری می گردد که اصطلاحا "دیسک کم"ر و یا نور"آلژی سیاتیک" نامیده می شود.
 اگر از این بیماران عکسی ساده از ستون فقرات گرفته شود، کاهش فضای مفصلی بین دو مهره کمری مشاهده می گردد . در MRI بعمل آمده از کمر این بیماران نیز، بیرون زدگی (پروتروژن) دیسک یا دیسک های بین مهره ای همراه با تنگ شدن کانال نخاعی دیده می شود.
 امروزه در اروپا و امریکا روش های درمانی متفاوتی برای این بیماران انجام می گردد که در 95 درصد موارد شامل استراحت مطلق (که طبق تحقیقات اخیر فقط 3 روز کافی می باشد) و استفاده از مسکن ها ، آب درمانی ، ماساژ درمانی ، طب سوزنی،VAX-D (روش برداشتن فشار از ستون فقرات ) و کایروپراکتیک می باشد و در این میان طب سوزنی بعنوان سر سلسله طب مکمل و جایگزین، در درصد بالایی از بیماران ، کاملا درمانگر می باشدو تنها در 5 درصد بیماران کار به عمل جراحی می رسد که در آن ها نیز از تکنیک های عمل متفاوتی ، از برداشتن دیسک بیرون زده تا قرار دادن دیسک های مصنوعی بین مهره ها و یا جوش دادن مهره ها به یکدیگر و ثابت کردن ستون فقرات استفاده می شود.

 در سال 1989 سازمان بهداشت جهانی طب سوزنی را به عنوان یکی از موثر ترین راه های درمان بیماری دیسک کمر معرفی نمود، چرا که عمل جراحی دیسک کمر بسیار پرعارضه بوده و در بسیاری از موارد بیمار علیرغم عمل جراحی بهبود کافی پیدا نمی کند اما طب سوزنی با دو مکانیسم باعث بهبود دیسک کمر ( و دیسک سایر نقاط ستون فقرات )می شود.

 1- افزایش سلول ها ی دفاعی بدن و مایع بین بافتی اطراف دیسک مبتلا در نتیجه جبران کاهش آب دیسک و افزایش فعالیت بدن برای ترمیم دیسک بین مهره ای بیمار 

  2- از بین بردن درد بیمار توسط بلوکه کردن رشته عصبی پس سیناپی

 "طب سوزنی" مزایای فراوانی برای بیمارانی دارد که از درد کمررنج می برند. این روش درمانی موثر و بی عارضه (البته اگر کاملا به روش صحیح و علمی خود انجام پذیرد ) در هر جلسه درمان روی تمامی مهره های کمری و نیز مهره خاجی و هچنین روی مفاصل خاجی ، لگنی کمر نیز تاثیر گذاشته و باعث بهبود و کاهش درد و التهاب در این مفاصل می گردد.

 البته در طول درمان این بیماران پزشک حتما از درمان های جانبی دیگری مثل "گرما درمانی"، انجام حرکات ورزشی خاص چینی (Medical qi gong) و "ماساژ درمانی" نیز استفاده می نماید که مجموع این درمانها باعث می شود تا بیمار از درد و محدودیت حرکتی رهایی یابد.

 متاسفانه عمل دیسک کمر در ذات خود یک عمل پر عارضه محسوب می گردد و کلا هر چه محل عمل وسیعتر باشد ، عوارض جانبی آن بصورت تنگی کانال نخاعی و فشار ثانویه روی ریشه اعصاب نخاعی بیشتر بوده و بیمار پس از عمل ،مشکلات بیشتری خواهد داشت.

 نکته قابل توجه این است که در بیمارانی که به علت کمر درد (low back pain) مراجعه می کنند بسیار بندرت اتفاق می افتد که بیماری فقط بعلت بیرون زدگی یک یا دو دیسک باشد و در اکثر آدرگرافی های بعمل آمده و یا MRI های انجام شده، به مشکلات سایر مهره ها ی کمری و خاجی مثل آرتروز مفاصل بالاتر و یا کاهش قوس طبیعی کمری و یا انحرافات ستون فقرات برخورد می کنیم و این موضوعات خود موجب می شود افرادی که به علت کمر درد و دیسک، تحت عمل جراحی قرار می گیرند، پس از عمل از درد و محدودیت حرکتی رهایی نمی یابند که طبق اعلام ژورنالهای معتبر بین المللی این آمار 85 درصد بیماران تحت عمل جراحی را شامل می شود.

  البته مقصود از بیان این مطالب به هیچ وجه نفی عمل جراحی در درمان دیسک کمر نمی باشد و چه بسا بیمارانی که بعلت اندیکاسیونهای خاص مثل اختلال در کنترل دفع ادرار و یا مدفوع باید تحت عمل جراحی اورژانس نیز قرار بگیرند.

ذکر این نکته ضروری است که بر اساس اصول طب سوزنی، بیماری وقتی ایجاد می گردد که بدن از حالت تعادل خود خارج گردد و بعبارت دیگر در مورد ایجاد دیسک کمر وقتی حادث می شود که فرد بعلت حرکات و یا موقعیتهای نامناسب از تعادل خارج گردد. حال چنین بیماری اگر تحت هر نوع درمانی قرارگرفته و بهبود یابد ، باید حرکاتی را که موجب بیماری وی شده اند ،اصلاح نماید و اگر این کار را انجام ندهد متاسفانه مجددأ دچار این بیماری خواهد شد.

 لازم به ذکر است که طب سوزنی در درمان بیماران دیسک کمر هیچگونه عارضه جانبی نداشته و اینجانب در طول مدت کاری خود در ایران هیچ موردی از شکست درمانی دیسک کمر با طب سوزنی نداشته ام . اکنون جهت روشن تر شدن وضعیت درمان این بیماری به ذکر چند مثال می پردازم.

مورد یک : بیمار آقای مجید-س 63 ساله ، شغل مکانیک   از شش ماه قبل از مراجعه به مطب ،بعلت ابتلا به دیسک کمر در رختخواب بستری شد . هنگام مراجعه به علت عدم توانایی در راه رفتن و درد، فرزندان وی به او کمک می کنند. وی درد شدیدی در ناحیه کمر ، باسن و پای چپ داشتند .
 طبق اصول علمی طب سوزنی، درمان برای وی آغاز گردید. طی 8 جلسه اول درد کمر و باسن وی کاهش یافت و طی بیست جلسه بهبودی بیمار به حدی بود که به تنهایی و با ماشین شخصی خویش جهت ادامه درمان مراجعه می نمود. در طی سی جلسه درمان وی پایان یافت و اکنون حدود یک و نیم سال است که بیمار کاملا سالم به زندگی خود ادامه می دهد و طی معاینات تکمیلی بعدی هیچ مشکلی از ناحیه دیسک کمر ندارد.
مورد 2 : بیمار خانم حبیبه-پ 48 ساله مبتلا به دیسک کمر از 8 ماه قبل از مراجعه دچار دیسک کمر گشته وبه علت درد شدید کمر و پای چپ 3 ماه استراحت کامل داشتند. هنگام مراجعه ایستادن ، نشستن و راه رفتن برای بیمار همراه با درد شدید و تقریبا غیر ممکن بود .

 این بیمار پس از 10 جلسه درمان ، درد وی کاهش یافت و طی بیست جلسه، درمان وی پایان یافت و بیمار بهبودی کامل پیدا کرد و اکنون 2 سال پس از پایان دوره درمان به زندگی عادی خود ادامه می دهد.
مورد 3 : بیمار خانم ح 33 ساله بعلت پردلاپس 3 دیسک کمر و آرتروز مهره های بالای کمر با درد شدید کمر و پا مراجعه نمود . بیمار در حالت استراحت مطلق مراجعه نمود .

 اکنون بیمار پس از 20 جلسه درمان  توسط روش درمانی طب سوزنی به وضعیت مناسبی از درمان رسیده و بهبودی زیادی حاصل کرده است . وی در حال ادامه مراحل درمان هستند